Kena I Vakamacala

• E kune e vuravura taucoko. E sivia e 200 nai tei mai na 30 na vuvale e rawa ni tauvi ira na mate oqo. E so na i tei e tauva na mate oqo e willi na baigani, capsicum, rokete, pateta, tomata kei tavako.
• Na draki katakata kei na uca e taleitaka na mate. Na mate (bacteria) e sogota na sala ni wai ka vakavuna na malai.
• Musuka na tolo ni tomata tauvimate ka tonia e na bilo wai (bilo Iloilo) mo rawa nio raica na drodro mai ni mate (bacterial ooze).
• Tataqomaki Taumada Cultural control): Kakua ni teivaka na vanua e tiko kina na mate; veisa utaka nai tei (sega ni vuvale vata) ena loma ni 4 na yabaki me vaka na sila, soyabean, vuvale ni kaveti, raisi; teitei ena vanua cere me vakavinakataka na drodro ni wai; cavuta laivi vakatotolo na i tei sa malai;savata vinaka na vava, misini kei na yaya ni cakacaka;vakayagataka nai tei ni tomata e rawa ni vorata na mate.
• Wainimate ni Tatarovi (Chemical control): E sega na wainimate ni tatarovi. 

Common name: Bacterial Wilt, bacterial wilt of potato, bacterial wilt of Solanaceous crops

Scientific name: Ralstonia solanacearum. There are a number of races.